Epitaph

Interview met Ed Atkins

Ed Atkins Epitaph is een live-performance die elke keer dat hij wordt opgevoerd onder een andere titel wordt gepresenteerd. Atkins verschijnt ongebruikelijk analoog op het podium, met niets meer dan een microfoon en een spreekwoordelijke doos talige kunstgrepen. In een monnikachtig kostuum leest hij met verheven stem Gilbert Sorrentino's gedicht in drie stanza's “The Morning Roundup” (1971) voor, met diens opmerkingen over de radio, het weer en vrienden. Hij herhaalt het nogmaals, met een andere nadruk, en nog eens, en nog eens: een voortdurende herhaling die zo bezwerend is dat de opeenstapeling banaliteiten lyrisch worden. Al snel begint Atkins te zingen en geeft hiermee zachtheid aan zijn gesproken monoloog.

Waarvoor zorgen de herhalende aard van het stuk, en de steeds veranderende titels?

‘Een onuitputtelijkheid, wellicht. Een onafgebroken equivalentie. Dit of dit of dit of. Dat een laatste lezing, een laatste uitvoering zinloos is? Dat het bij een poging blijft?’

Je bent kritisch op coherentie en “de verborgen agenda's van de begrijpelijkheid”. Hoe ga je om met (in)coherentie in Epitaph?

‘Door elke vorm van finaliteit af te wijzen maakt het een definitieve interpretatie misschien wel onmogelijk. Het eindigt met catharsis maar geen betekenis, dus elke conclusie gaat op in sensatie.’

Wat gebeurt er in het contrast tussen spreken en zingen, tussen jouw stem en een koorstem - een dynamiek die zich ontvouwt door heel het stuk?

‘Het gedicht wordt bijna volledig uitgeput; ik gooi er van alles tegenaan. De liedjes dienen als een soort uitstel: ze onderbreken het ritme en stellen de uitdaging om door spreken iets van betekenis over te brengen even uit - misschien in het bijzonder bij de diepgang van poëzie. De liedjes zijn genereus; liedjes zijn genereus. De wisselingen zijn op veel manieren van modale aard en, misschien nog wel het belangrijkst, het zijn drukvallen die op een wezenlijke manier vriendelijk zijn. Het zijn liedjes die ik zing voor mijn dochter.’

Is, met je interesse in aforismen, de cirkel op een of andere manier rond als je mondeling Sorrentino's “The Morning Roundup” samplet en loopt?

‘Ik weet niet zeker wat dat betekent. De cirkel rond, als in dat de loop van het gedicht voordragen de ronde cirkel is? Zo ja, dan ja, denk ik. Het is een gedicht dat diep gefrustreerd is door onherstelbaar verlies, maar ook door de eindigheid van alles, in het bijzonder het tekort van taal en poëzie. De bondigheid concentreert dit gevoel, waardoor het, elke keer dat het gedicht wordt voorgedragen, steeds verder af lijkt te komen te staan van de gemankeerde poging om het weer, liefde, het verleden, wat er niet meer is op een empathische manier te communiceren. Het gedicht wordt in de performance niet gesampled: dit is het in zijn geheel, iedere keer.’

“Publiceren” betekende oorspronkelijk door spreken publiek maken. Staat er bij de live-uitvoering van Epitaph en je realtime-schrijfpraktijk meer op het spel dan bij schrijven op video of op een pagina?

‘Dat is erg moeilijk. Er zit geloof in. Dat het een geloofsdaad is en, hierdoor, evangelisch in het streven naar verbinding en overtuiging. In alle dingen wil ik dat gevoel opkomt vanuit de tekortkomingen van een medium dat zichzelf niet genoeg kan verhullen om het ongeloof op te schorten. De kunstgreep belemmert zichzelf in die mate dat het zich in stilte uit - maar hiermee roept het een ander, verdrietiger soort emotionele reactie op, maar dan op het onvermogen om te overtuigen van de waarheid, de authenticiteit ervan. Het is tegendraads, en ik denk dat ook deze performance, evenals de tekst en de video's, hiermee op hun sterkst zijn.’

Deze tekst door Emma McCormick-Goodhart werd voor het eerst gepubliceerd op FlashArt.com November 2019 (De eerdere uitvoering van Epitaph heette A Catch Upon the Mirror)