Ga naar de hoofdcontent
English

Manifesto

Julian Rosefeldt, Cate Blanchett

Een schreeuw om verandering klinkt steeds luider door alle lagen van de maatschappij. Ooit was het manifest een geëigend middel om nieuwe ideeën te presenteren. Julian Rosefeldt laat zien dat er ook nu grote behoefte is aan manifesten. In zijn filminstallatie Manifesto vormen de sprankelende, boze en opvallend modern klinkende teksten van bekende kunstenaarsmanifesten de basis voor dertien korte, parallel vertoonde films – teksten van onder anderen André Breton, Kazimir Malevitsj, Sol LeWitt en Jim Jarmusch. Stuk voor stuk worden ze belichaamd door de Australische actrice Cate Blanchett, die de enorme vitaliteit in deze werken naar boven haalt. Rosefeldt en Blanchett creëren fascinerende werelden, die de teksten in een onverwacht hedendaagse context plaatsen. 


 ‘Iedereen moet deze grootse, overweldigende, filminstallatie gaan zien.’

 ★★★★★ - NRC Handelsblad


‘Fantastisch acteerwerk en weergaloze beelden’

★★★★★ – de Volkskrant

informatie

  • Engels

  • 24 uur

gerelateerd

‘Ik gebruik de titel Manifesto om duidelijk te maken dat de focus in dit werk boven alles op de teksten ligt, en op de poëzie van deze teksten. Of ze nu van beeldend kunstenaars, filmmakers, schrijvers, acteurs of architecten zijn. Manifesto is een hommage aan de schoonheid van het kunstenaarsmanifest – een manifest van manifesten,’ aldus de Duitse filmmaker Julian Rosefeldt.

‘Ik gebruik de titel Manifesto om duidelijk te maken dat de focus in dit werk boven alles op de teksten ligt, en op de poëzie van deze teksten. Of ze nu van beeldend kunstenaars, filmmakers, schrijvers, acteurs of architecten zijn. Manifesto is een hommage aan de schoonheid van het kunstenaarsmanifest – een manifest van manifesten,’ aldus de Duitse filmmaker Julian Rosefeldt.

Met Manifesto is Rosefeldt terug op het Holland Festival, nadat in 2016 zijn film bij Rene Jacob’s uitvoering van Haydns Die Schöpfung te zien was. Dit nieuwe werk is een filminstallatie. Simultaan worden in een grote ruimte dertien films vertoond. De films zijn gebaseerd op de geschriften van futuristen, dadaïsten, Fluxus, suprematisten, situationisten, Dogma 95 en andere kunststromingen en evenzeer op de gedachtes en aantekeningen van individuele kunstenaars, architecten, dansers en filmmakers. Zo zijn de ideeën te horen van onder anderen Claes Oldenburg, Yvonne Rainer, Kazimir Malevich, André Breton, Sturtevant, Sol LeWitt en Jim Jarmusch. Rosefeldt heeft hun manifesten bewerkt tot dertien verschillende collages, die vervolgens voor zijn lens tot leven komen. Manifesto stelt impliciet de vraag wat de rol van de kunstenaar is in de hedendaagse samenleving: alle teksten gaan over het doorbreken van grenzen en restricties, zowel territoriaal, intellectueel als artistiek, en over het verspreiden van nieuwe ideeën. Deze nieuw samengestelde manifesten worden belichaamd door dertien verschillende personages, stuk voor stuk gespeeld door de Australische actrice Cate Blanchett. Ze is onder meer te zien als leraar, poppenspeler, nieuwslezer, fabrieksarbeider, choreograaf en dakloze. Door deze personages de verzamelde teksten te laten uitspreken, plaatsen Blanchett en Rosefeldt de manifesten in een onverwachte, moderne, vaak alledaagse context, waardoor ze een compleet nieuwe dramatiek en betekenis krijgen. Rosefeldt is ervan overtuigd dat veel van de manifesten nog altijd visionair zijn. ‘De kunstgeschiedenis is een afgeleide van de gewone geschiedenis. Daar kunnen we van leren. Kunstenaars, maar ook schrijvers, filosofen en wetenschappers zijn altijd degenen geweest die gedachten en visies hebben durven formuleren waarvan de waarheid nog onderzocht moest worden. Het is dus raadzaam om kunstenaarsmanifesten te lezen als seismografen van de tijd.’


Focus: democratie

Een aantal festivalkunstenaars kijkt dit jaar naar de problemen waar westerse democratische landen mee te maken hebben. De Franse filosoof Alexis de Tocqueville bewonderde de democratie vanwege de maatschappelijke gelijkheid. Ook zag hij de gevaren ervan. Regisseur Romeo Castellucci maakt dit jaar Democracy in America, naar het gelijknamige boek (1835) van De Tocqueville. In The Gabriels beschouwt regisseur Richard Nelson het afgelopen Amerikaanse verkiezingsjaar door de ogen van een doodgewone familie. Andere kunstenaars richten zich op de problematiek in democratische naties, zoals de vluchtelingenkwestie in de voorstellingen van regisseurs Dieudonné Niangouna en Thomas Bellinck. Weer anderen tonen de dreiging van geweld (Demolishing Everything with Amazing Speed), tirannie (Octavia) of het vormgeven aan activisme (The Tempest Society). Filmregisseur Julian Rosefeldt kijkt in Manifesto naar de relatie tussen kunst en samenleving.


We presenteren twee nationale theaterhuizen met elk een eigen staat van de natie: My Country van het National Theatre uit Londen en The Nation van Het Nationale Theater uit Den Haag. Beide voorstellingen tonen een verscheurd land waarin niemand, van politici tot burgers, verantwoordelijkheid lijkt te durven nemen. Ten slotte zijn er voorstellingen waarin democratie in de vorm is doorgevoerd: het publiek kan – als het dat wil – actief betrokken worden, als voorbijganger, deelnemer of activist. Deze kunstenaars moedigen het publiek aan om de aloude hiërarchie tussen het publiek en de artiesten ter discussie te stellen.

Lees minder

Credits

tekst Julian Rosefeldt regie Julian Rosefeldt productie Julian Rosefeldt cast Cate Blanchett gecoproduceerd door Ruhrtriennale, Burger Collection Hongkong, Bayerischen Rundfunk in opdracht van ACMI - Australian Centre for the Moving Image, Art Gallery of New South Wales, Nationalgalerie - Staatliche Museen zu Berlin (Berlijn), Sprengel Museum Hannover (Hannover) met genereuze steun van Medienboards Berlin-Brandenburg in participatie met Bayerische Rundfunk volledige credits website Julian Rosefeldt teksten gebaseerd op manifesten van Guillaume Appollinaire, Louis Aragon, Manuel Maples Arce, Giacomo Balla, Umberto Boccioni, Stan Brakhage, André Breton, Carlo Carrà, Guy Debord, Paul Éluard, Friedrich Engels, Lucio Fontana, Naum Gabo, Werner Herzog, Coop Himmelb(l)au, Richard Huelsenbeck, Vicente Huidobro, Jim Jarmusch, John Reed Club of New York, Wassily Kandinsky, Wyndham Lewis, Sol LeWitt, George Maciunas, Kazimir Malevitsj, Franz Marc, Filippo Tommaso Marinetti, Karl Marx, Barnett Newman, Constant Nieuwenhuys, Claes Oldenburg, Anton Pevzner, Francis Picabia, Adrian Piper, Yvonne Rainer, Georges Ribemont-Dessaignes, Alexander Rodtschenko, Olga Rozanova, Luigi Russolo, Antonia Sant’Elia, Kurt Schwitters, Gino Severini, Philippe Soupault, Sturtevant, Bruno Taut, Lars von Trier, Tristan Tzara, Mierle Laderman Ukeles, Robert Venturi, Dziga Vertov, Thomas Vinterberg, Emmett Williams, Lebbeus Woods

Deze voorstelling is mede mogelijk gemaakt door

Bekijk ook