Dit is een voorstelling uit het archief van Holland Festival
Evenmin als ... nach einer Lektüre von Dante van Franz Liszt of
Strauss' Also sprach Zarathustra is Kagels scenische hoorspel ... Nach einer Lektüre von Orwell een letterlijke toonzetting van Orwells roman '1984'. Het is veeleer een nadere en diepere gedachtebepaling. Kagel: "De tekst van dit hoorspel bestaat uit nieuw uitgevonden woorden, op basis van het idee van Orwell dat de taal van de staat waarin '1984' speelt reeds een vergevorderde mate van technologische kreupelheid heeft bereikt. Orwell voert zelf enkele begrippen in die belangrijk zijn voor een goed begrip van zijn sociaal politieke sciencefiction. Voor de ontwikkeling van deze taal die voor namelijk uit aan elkaar geplakte lettergrepen bestaat heb ik de term Germanische Metasprache gekozen. De combinatie van 'sichergestellt' en 'Zusammenhang' levert bv. 'Sicherhang' op.
De hele tekst bestaat uit apodictische zinnen die van syntactische modellen afgeleid worden. Het zijn indoctrinerende kreten van verschillende lengte die weliswaar geen concrete betekenis hebben maar wel een latente bedreiging in zich bergen. De inhoud van deze wellicht al in de - nabije?- toekomst meer dan belangrijkste metataal wordt gekenmerkt door een onmiskenbaar bevestigende of ontkennende zinsbouw. De grammaticale constructies verzelfstandigen zich op deze wijze en nemen de plaats van, in andere omstandigheden volstrekt duidelijke woorden in."
Kagel presenteert zich hier opnieuw als schrijver, waarbij hij als het ware componeert in de taal van de bedreigende 'grote broer'. Waaraan nog wordt bijgedragen door gelui den die ook in de roman '1984' voorkwamen, zoals de klanken van een marcherend leger, van machinepistolen en gefluit, naast het schreeuwen of lachen van een koor en steeds spannender wordende door instrumenten gespeelde ritmen: dit alles draagt bij tot het ontstaan van een sfeer van terreur die neerdaalt over de lege, naar het publiek kijkende rijen met stoelen; deze staan voor de entourage waarin de dagelijkse indoctrinatiesessies voor de ambtenaren van het Ministerie van Waarheid plaatsvinden.
Zij hebben zich inmiddels door 'staatsprogramma's' aan diverse geestelijke lichaamsoefeningen laten onderwerpen. Als restant van deze zelfvernietiging blijven op de tv-monitoren gedeelten van verwrongen gezichten over: op schrik is alleen vat te krijgen door hem op dergelijke wijze te verkleinen. Liszt heeft in zijn programmamuziek geprobeerd muziek aan literatuur te koppelen om zodoende te zoeken naar de bronnen van onze ellende en ons dwalen. Kagel handelt in feite niet anders hoewel de narigheid sinds Liszt behoorlijk is toegenomen.
CREDITS
- muzikale leiding
- Mauricio Kagel
- spreker 1
- Dieter Hufschmidt
- spreker 2
- Christian Rode
- spreker 3
- Ingrid van Bergen
- instrumentalisten
- Carin Levin (fluit), Adam Bauer (trompet), Georg Kröll (elektronisch orgel), Manos Tsangaris (slagewerk)
- koor
- Rundfunkchor des Westdeutschen Rundfunks
- koordirigent
- Herbert Schernus
- geluidsregie
- Heinz Klein
- opnametechniek
- Theresia Singer
- regie-assistente
- Anette Kurth
- regie
- Mauricio Kagel
- redactie
- Klaus Schönig
- productie
- WDR/Radio Bremen, 1984
- acteurs
- Ackermann, Andersen, Gierke, Georgis, Güth, Hahl, Hauschild, Häger, Hoffmann, Johannson, Kohrs, Müller, Rätzke, Richter, Ringe, Röttgers, Schmidt, Schröder, Schütt, Sohl, Slowak, Strobele, Tacke, Thies, Thomamüller, Walda, Wollrab, Wüstenhöfer
- videotechniek
- Kurt Renner, Sylvia Renner, Jürgen Schneider
- assistentie
- Günther W. Weissenborn
- regie
- Mauricio Kagel
- met dank aan
- Mickery